12/13 VIII 1920 r. – wkroczenie do miasta i wyjście z niego wojsk sowieckich. Wojna polsko-bolszewicka, polsko-rosyjska toczyła się w latach 1919 – 1921. Wydarzenia wojenne toczyły się również na terenie Mińska Mazowieckiego. Polskie dywizje wykorzystały znaczącą przewagę nad słabymi na tym obszarze wojskami bolszewickimi, rozbiły je i zagroziły tyłom Armii Czerwonej walczącej pod Warszawą.
16 sierpnia 1920 roku Józef Piłsudski przeniósł swoje stanowisko dowodzenia do sztabu 14 Dywizji Piechoty, która nacierała na Mińsk Mazowiecki od południa pod dowództwem gen. Daniela Konarzewskiego. Dla Polaków istotne było odcięcie dróg zaopatrzenia i ewakuacji przeciwnika oraz wyjścia na tyły Frontu Zachodniego wojsk Michaiła Tuchaczewskiego. Prawe skrzydło frontu polskiego zabezpieczała 3 Dywizja Piechoty Legionów, która nacierała na Włodawę i Brześć Litewski. Natarcie na Mińsk prowadziła też Grupa Uderzeniowa pod dowództwem płk. Stanisława Wrzalińskiego, wchodząca w skład 15 Dywizji Piechoty, wspierana przez Grupę Pancerną mjr. Nowickiego, która dysponowała trzema pociągami pancernymi, pięcioma sekcjami czołgów i 10 samolotami. Atak Grupy Uderzeniowej Wrzalińskiego rozpoczął się około godziny 9:00 rano, przy użyciu artylerii i czołgów pokonano opór przeciwnika. Około 14:00 zajęto Dębe Wielkie, a wojska sowieckie zaczęły wycofywać się na wschód. Około 18:00 dwa polskie pociągi pancerne wdarły się na dworzec kolejowy w Mińsku Mazowieckim. Polskie siły wspierało również lotnictwo, co doprowadziło do odwrotu wojsk sowieckich z miasta. Miasto zostało wyzwolone. Walki o Dęblin i Mińsk Mazowiecki zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie z napisem "DĘBLIN - MIŃSK MAZOWIECKI 16 - 18 VIII 1920".
Warto pamiętać, że kilka dni wcześniej, 7 sierpnia 1920 r., miński odcinek frontu wizytował gen. Józef Haller. Ze swym sztabem wziął udział we mszy świętej w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Po nabożeństwie modlił się o zwycięstwo oręża polskiego przed obrazem Matki Bożej Anielskiej, który znajdował się w bocznej nawie. 17 sierpnia zaś, klęcząc przed świętym wizerunkiem, dziękował za zwycięstwo i prosił o dalsze sukcesy Wojska Polskiego.
Opracowane na podstawie:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Walki_o_Dęblin_i_Mińsk_Mazowiecki_(1920)
Autorki tekstów: Agnieszka Koza, Amelia Kowalczyk, Gabriela Osinowska, Weronika Proczka, Maja Salamon, Julianna Szumowska – uczennice LO im. Polskiej Macierzy Szkolnej w MM.
